DRAMATIS PERSONAE
As tres novas moiras:
Loes, Labhaoise e Alaios
Oito clons da protagonista:
Ruiha, Lovise, Liùsaih, Alojzia, Ludwika, Sauli, Lova Liuda
Deuses:
Memoria, Esquecemento, Ausencia, Nostalxia, Vida, Destino, Desexo, Tempo
ESCENA I
As tres novas moiras tecen o destino dos humanos mentres cantan. Semellan as tres dun tempo, nin moi vellas nin moi novas. Os seus cabelos non son moi longos nin moi curtos e os seus vestidos negros de veludo que deixan ao ar os seus brazos brancos chegan ata o punto medio exacto dos seus brancos xeonllos, nin máis arriba nin máis abaixo. Cantar failles levadía a tarefa e séntense menos culpables das vidas que acoutan e conclúen e menos felices das que enxalzan e conclúen. Ningunha delas ten moita práctica no labor. Están acabadas de chegar ao oficio; “aprendices”, din de si mesmas con retranca. Apenas recibiron unhas poucas horas de formación rápida de Cloto, Láquesis e Átropo, demasiado cansas xa para traballar 24×7 e necesitadas dunhas vacacións. Tan pronto lles explicaron os rudimentos básicos de como se elaboran os destinos humanos (fiar, medir e cortar, por non estendernos), colleron un avión a unha illa grega que lles dixeran que non estaba demasiado masificada e deixaron soas a Loes, Labhaoise e Alaios. As dúas primeiras dispoñen de boas ferramentas, traballan co fuso e o metro, respectivamente, como se supón que debe ser, porque llelos emprestaron as súas predecesoras, pero Átropo non quixo confiarlle as tesoiras a Alaios e ela, e como non ten nada mellor á man, corta o fío do destino cos dentes, dun xeito moi pouco profesional, seguindo o modelo que viu nun gravado de Goya. Pero ninguén lles vai pedir contas. O traballo é mal pagado e por horas, e tampouco están entusiasmadas. Repítense que alguén ten que facelo e seguen, pero están desexando rematar a xornada e saíren de marcha pola zona vella da Coruña con todas as mulleres que levan os seus nomes.
LOES, a fiandeira, CÁNTALLE Á MÚSICA:
dende aquí comporemos
a música que escoita o universo
baixiña, moi baixiña, tan lene como a calor dunha soa acha
en longa noite de inverno
LABHAOISE, a medidora, CÁNTALLE Á PALABRA:
as palabras constrúen a memoria ás veces tamén a destrúen
ás veces adormecen a vida e outras aínda a desvelan
como de importante é tomarmos posesión delas!
ALAIOS, a cortadora, CÁNTALLE AO PRESENTE
aquí estamos eu e a eternidade mirándonos fronte a fronte
aquí estamos eu e a verdade pelexadas da mañá á noite
aquí estou eu, parada,
coas mans e co corazón aberto aloumiñando o tempo
nas cordas do meu violín, non procuro máis segredos e finxo que non teño medo
ESCENA II
Un inmenso deserto que por non ter nin dunas ten. A area arrástrase polo chan e voa en todas as direccións. Nada hai ata onde se perde a vista, agás un potente ventilador nun recanto que a esparexe por todos os recunchos, mesmo entre o propio público, que se ve obrigado a tapar os ollos para evitar que os grans o manquen. Se cadra sería axeitado proporcionarlles unhas lentes antes de entraren e avisalos de que o fagan baixo o seu propio risco. Escóitanse as voces dos personaxes, pero a tormenta impide distinguir os seus rostros. De todos os xeitos, a audiencia permanece cos ollos pechados por seguridade.
AUSENCIA:
Son a gardiá do que xa pasou, pero que segue a ocupar
as nosas miradas por dentro.
Son amiga íntima do tempo: aperto cando el máis afrouxa, coso a boca con feridas
e levo a tristura no peito.
A que guía os días sen marcas, o estrañamento nas chagas deixadas polos que mancan.
Son a definición
do moito que desexarías e non tes,
de todo o espazo e o tempo que che faltan.
Gardo fresca nun caixón a túa colección
nunca completada de cartas
e esa túa alucinación gravada coma unha espiña de lanza.
Moito te estrañei, ilustre Ruiha. Ven canda min, benvida á casa.
RUIHA:
Nunca me faltaches, Ausencia. Acompañáronme os teus ocos en cada verso
que a profecía ditaba. Notaba que estabas aí mesmo cando non te atopaba do outro lado da almofada
e sentíate rires de min mesmo se calabas.
Amoreábaste baixo os cadáveres de cada luz inmolada.
Eras insubstituíbel
só porque eu te observaba. Toda ti eras oco dentro, ningún xardín che era abondo. Pero a ti me encomendaba para aferrarme á vida.
Ti, o fío; e eu, a enfiada.
Volvo ao teu colo, nai miña, agora que fun rematada.
ESCENA III
Unha biblioteca con todas as paredes cubertas de libros. O chan e o teito tamén están forrados de volumes dunha gran variedade de tamaños e cores, como se fosen flores dun xardín. Os situados no teito da estancia semellan colocados nun equilibrio precario e en loita continua contra a gravidade. Unha moi anciá Lovise le sentada debaixo deles sen medo ensimesmada ata que unha voz a sobresalta.
MEMORIA:
Recórdote, Lovise.
Son eu a que decide o que se lembra.
A que devorará as palabras para que non sexas quen de evocalas.
Todo o que é pasado perténceme, e ti es o resultado daquilo do que non te desfás, pero que te desfai cando baixas a garda: esperanzas, desexos e lembranzas.
Todas as horas que viviches son tamén miñas porque é grazas a min polo que as gardas.
Todo está en min e ao mesmo tempo nada queda do ouro que escintilaba: só sombras nas que te retratas.
Como esas fotos da infancia nas que buscas os ollos de nena, de cando aínda eras esperanza.
Moito te estrañei, ilustre Lovise. Ven onda min, benvida á casa.
LOVISE:
Non lembro esquecerte nunca, Memoria.
Coideite con agarimo. Cada noite cubríate coa miña propia manta e co cuspe sobre a miña man mesturaba terra e fabricaba as apócemas que che recubrían a alma no anhelo de preservarte para que foses xuíz e parte da miña historia calada.
Ía a correr cara a ti descalza, desexando somerxerme nos teus brazos, reconstruírte branca, aínda sen emborrallar de futuro.
En ti gardo moito do que importaba e en ti confío para que outros preserven algunha das miñas palabras.
Regreso ao teu berce, nai miña, ese no que me arrolabas.
ESCENA IV
A mesma biblioteca ca na escena anterior, pero agora moitos dos andeis ficaron baleiros, dende o chan ata o teito. Non se sabe onde foron os libros, desapareceron. Naqueles laterais nas que non quedan xa libros, permanecen as madeiras cangadas que dan testemuño do peso que as deformou. A sabedoría pesa, é un castigo que hai que aprender a levar. Liùsaidh, unha muller de mediana idade, semella procurar un volume concreto, pero busca infrutuosamente ata que queda quieta ao escoitar unha voz do alén.
ESQUECEMENTO:
O verdadeiro poder é o meu, Liùsaidh, témeme, pois convoco as pantasmas e constrúo os desertos. O que eu semento non medra, senón que se mete na terra.
Ninguén pode contra min porque teño de aliado o tempo. Son o medo que che prosperaba por dentro.
A pel fría que non podías deixar de sentir aínda que queceses as mans co teu alento.
Posúo o teu paso e conservo atadas as túas palabras nos meus petos, ata que me supliques que as solte.
Moito te estrañei, ilustre Liùsaidh. Ven canda min, benvida á casa.
LIÙSAIDH:
Non me vencerás porque teño da miña parte a memoria dos ecos.
Están do meu lado facedores de frases, construtores de relatos, historiadores de prelos.
Volven por min a forza da palabra e o chumbo da linotipia, e ata as enfeitadas almas dos que me seguen.
As miñas obras están construídas a proba de vento, aínda que se cadra non serei quen de atopalas nestes armarios baleiros.
Reneguerei de ti; mais, se fai falla, entregareime a ti por completo.
ESCENA V
Un prado de herba verde salpicado de flores amarelas. De preto, é obvio que nin prado nin flores existen en realidade, senón que unha simple alfombra se esforza inutilmente por evocar esa realidade. Tamén é falso o regacho que atravesa a estancia dun recanto a outro, pero o seu son é verdadeiro (procúrese recoller a canción dun regacho incontaminado do Xurés para a ocasión) e resoa tan fermoso que seduce os viaxeiros. Alojzia, cuxa fronte despexada está cuberta por cabelos que comezan a encanecer, senta mentres xoga cun fío de la vermella entre as palmas e os dedos e bisba unha canción de berce. Unha voz que semella vir da propia auga fálalle moi baixiño, case borboriñando.
NOSTALXIA:
Son o que imaxinas que tiveches e queres recuperar como sexa, aínda que ninguén poida axudarche a ser a que eras como eras onde eras no momento en que eras porque daquela ti eras o que non es agora, senón outra.
Alojzia, grazas a min estrañarás e estrañarante e serás eterna como só poden selo as estrelas, cuxa fermosura indisputábel resiste mentres están mortas porque semellan brillar cando as contemplamos.
Lembrarás e serás lembrada con doce comechón no peito e arreguizo na caluga e ás mutiladas.
Moito te estrañei, ilustre Alojzia. Ven onda min, benvida á casa.
ALOJZIA:
Nada che debo a ti, compañeira dos que constrúen soños que desexan deixar atrás e que insisten en converterse unha e outra vez en sal, castigados por amar a tristura de se botaren de menos.
Quero unha lembranza de vivos, que me reconstrúa enteira a partir do que escribía e escribo. Desisto de soñar con verbos en tempos pasados e construirei o meu sangue en presente e en futuro.
Négome a abrazarte, Nostalxia. Tenta atraparme se non cansas.
ESCENA VI
O escenario é un almacén de reloxos. Hainos de todo tipo e condición: de parede, de cuco, de pé, eses de oficina ou de escola que están trucados para que as horas pasen máis devagar e outros, asociados a momentos felices, nos que se moven tan rápido as agullas que custa saber a hora. Ludwika, aínda nova, vai examinando un por un, con detemento, tenta darlle corda aos que topa parados e mesmo remexe nalgún dos seus mecanismos curiosa. Nesas anda cando unha voz a sorprende.
TEMPO:
É diante de min ante quen debes axeonllarte, Ludwika.
Son eu o gran señor que domina todo e canto existe e mesmo todo e canto non existe porque nada pode ser se non é comigo. A través de min consegues ser e non ser e estar mesmo cando desapareces.
Fago da noite o día, do océano, deserto, da escrita en prosa, poesía.
Tamén a ti che deixei servirte de min para respirares no mundo, aínda que vaia xa canso de me prestar aos humanos, que non saben como utilizarme.
Pero ti si, Ludwika, ti si sabías amarme.
Moito te estrañei, ilustre Ludwika. Ven canda min, benvida á casa.
LUDWIKA:
Nunca che tiven medo. Agarreite pola man dende que nacín.
Mireite no centro do ollo e metinte no meu ser para poder coñecer a caducidade do que importa. Non quixen dominarte porque formabas parte da miña carne e do meu sangue: grazas a ti medrei e medraron canda min os meus zapatos e as miñas roupas e os meus dicires e o meu compromiso cunha realidade que me definía e á que eu contribuía a definir.
Só sentía, benquerido Tempo, que a túa velocidade atrapallase os días; pero, así e todo, como marchei antes da vida, aínda fun quen de deterte e desfrutarte. Convertíaste en música para min e sen ti a música que profeso non existiría. Necesariamente amarte.
Collereite desa firme man
e camiñaremos ata onde o mundo remata.
ESCENA VII
Un cuarto a escuras. Todo é negro, pero milleiros de estrelas mal imitadas por luces pequenas de bazar distribúense polas paredes. No centro físico do escenario distínguese unha muller anicada sobre un papel tamén negro. Un cometa atravesa de parte a parte o cuarto e trae consigo unha voz que Liuda, unha moza nova, escoita.
DESTINO:
Liuda, escribín o teu futuro con letras de ouro fundido no corazón dos cometas.
Grazas a min, agardoute a gloria. Ao meu servizo as moiras velaron para que tiveses sona. Leveite pronto para non permitir que quedases esvaecida polas horas.
Boto un pulso continuo co Tempo, que teima en vencerme sen saber que tamén el ten escrito o seu momento.
Moito te estrañei, ilustre Liuda. Ven onda min, benvida á casa.
LIUDA:
Nunca crin en ti e, porén, es ti quen veu a min sen te convocar nin te chamar. Sempre te combatín porque crin na liberdade para esgotarse.
Construínte eu mesma á medida e semellanza da miña imaxe, ata que decidiches vingarte.
As túas mans leváronme presa, o teu corazón devorou o meu no mesmo intre de abrazarte.
Podería vivir sen ti,
así e todo escollo amarte.
ESCENA VIII
Todo o escenario está recuberto dun veludo vermello que vai cambiando de ton segundo lle apuntan as luces, que non queren estar quietas. É posible distinguir que as febras que constitúen a tea teñen diferentes tamaños e no centro, na parte máis vizosa e esponxosa, coma un campo que arde. Lova, adolescente, dorme mentres sente os propios latexos do corazón. Ata que unha voz doce e sedutora a esperta.
DESEXO:
Eu son a palabra que sempre tes na punta da lingua. O líquido que lambías cando aínda non naceras.
Cada un dos néctares non devoltos á colmea polas obreiras rebeldes.
O anhelo irrealizábel, iso que está sempre por chegar e que che impide o acougo.
Moito te estrañei, ilustre Lova. Ven canda min, benvida á casa.
LOVA:
Tamén eu a ti, ti es todo o que quería facer, todo o que fixen e todo o que quedou para despois.
En ti estaba a orixe, a pulsión de tocar, de amar, de pulir cada cicatriz para que a imaxe brillase e os días non fosen de xiz.
A ti encomendei a fogaxe acendida co entusiasmo do que agocha o cotián, o meu instinto máis aló de sobrevivir nas marxes.
Ti fixéchesme a min e eu fíxente a ti. Quedamos nun empate.
ESCENA IX
O escenario está ateigado de liñas. Algunhas son fíos vermellos e outras están debuxadas formando paralelas, esas que nunca se van atopar na xeometría euclidiana. A meirande parte crúzanse e descrúzanse, e tantas liñas hai que é difícil saber onde comezan e onde rematan. Nalgúns casos adoitan forma de “y” e esas gallas á súa vez subdivídense repetidamente ata perder a conta dos camiños posibles que deseñan, fractal sobre fractal, ata o infinito. Sauli, unha meniña de ollos grandes, repasa coa man algunha das finas liñas. Unha voz que non é dela sáelle de dentro do corpo.
VIDA
Son aquilo que se perde cada vez que non me miras. Que non te miras. Que non miras.
Son a auga corrente, o vento que arrastra as sementes, a solemnidade dos días, que se repiten no corazón do océano e que as ondas arrastran ata a túa orela.
Non teño quen me xulgue e reprodúzome sen medo alimentada polo Desexo.
Déixome existir ata que o Tempo me caduque e bebo da Nostalxia como se fose auga doce. A Ausencia non é quen de atallarme.
Deixareime fluír ata que construades presas que non poida desbordar. Ningunha Memoria me abrangue e ao Esquecemento élle imposible tocarme.
Son eu quen te permitirá rir, quen che deixará sorrir, quen te obrigará a amar. É a túa obriga entregarte.
Moito te estrañei, ilustre Sauli. Ven onda min, benvida á casa.
SAULI:
Vida, por ti, só por ti, aloumiñei cada ferida, protexín cada latexo ata que me chegou a fin. Cada respiración coa que me agasallaches, canto a aproveitei para cantarte!
Cada paso que me permitiches foi para achegarme a ti, como podería deixarte se ti non me abandonases!
Vida, canto te precisaba cando marchaches de min!
Agárrame desta vez moi forte,
non deixes que me perda na morte!
ESCENA X
As tres moiras deixan de tecer e botan a cantar e a bailar arredor dun lume alimentado cos volumes que lles agasallou o Esquecemento. Que ben arden os libros! E que cor, como a do corazón dunha estrela acabada de nacer! Dan unha calor que non se consegue nin con leña de carballo. A emoción do recendo a papel vai embriagando ás novas moiras e aceleran os pasos. Danzan tan á présa que os seus rostros acaban por fundirse nun só. Ao deterse, esa faciana transfórmase nunha máscara sólida, esgotada a súa misión de facelas persoas, e cae ao chan con estrépito. Todo se esvaece. No medio do silencio, cara ao centro dunha luz inmensa que non deixa distinguir forma ningunha, séntese o pranto dun bebé que nace sen que o Destino o teña previsto. É unha meniña e chamarase Luísa.
(Fotografia de Luisa Villalta via arquivo RAG)
♦
Entrevista I Carmen Villar Alonso: “A infancia é o alicerce sobre o que fundo a miña vida”
Trending Now
Podcast: Leituras Recomendadas para o Verão
